عاشورا در ماسوله

عاشورا در ماسوله

با فرارسیدن ماه محرم، پرچم‌های سیاه و سبز نمایی خاص به چهره شهرهای ایران می‌بخشد.
شهر تاریخی ماسوله نیز از این لحاظ مستثنی نبوده و از آیین‌های خاصی در محرم برخوردار می‌باشد.
عاشورا در ماسوله با برپایی مراسم علم بندان مشهور می‌باشد.
برای دیدن مراسم علم بندان عاشورا در ماسوله می‌توانید از طریق رزرواسیون مسافر سلام، که سایتی معتبر در زمینه رزرو هتل در ایران می‌باشد، هتل های رشت را رزرو نمایید.
(ماسوله در 60 کیلومتری شهر رشت واقع شده است.)

عاشورا در ماسوله

شهر تاریخی توریستی ماسوله در استان گیلان قرار دارد.
هر ساله در این شهر، مراسم عزاداری حسینی به همراه آیین خاصی برگزار می‌گردد.
در دهه اول محرم، بزرگان محله در مسجد امامزاده عون بن محمد بن علی (ع) گرد هم آمده و برنامه ماه محرم را که به ترتیب زیر می‌باشد، به مرحله اجرا در می‌آورند:

• مراسم‌سنج زنی اول محرم در محله «مسجد‌بر» ماسوله.
  این مراسم از پیشینیان به خانواده گلزار، شریف‌العلما به کربلایی میرزا عابد و فرزند ایشان مرحوم وجیه‌الله گلزار و هم‌اکنون فرزند ایشان محمد ابراهیم گلزار رسیده است.
• مراسم شربت‌دهی در اولین روز محرم
• جمع نذورات در داخل تشت در روز پنجم محرم
• مراسم علم بندان در روز ششم محرم
• شب زنده داری شب تاسوعا و پیوند آن به صبح عاشورا
• اقامه عزا در صبح عاشورا کنار بقعه امامزاده عون بن محمد بن علی (ع)
• نذری دادن در صبح عاشورا (شیر برنج، چای دارچین و نان و عسل)
• اجرای مراسم تعزیه خوانی عصر عاشورا به صورت نمادین در بازار ماسوله
• اجرای مراسم شام غریبان در شب عاشورا

آیا می‌دانید واقعه عاشورا در چه سالی اتفاق افتاد؟

عاشورا در ماسوله

اولین سنج در مسجد امامزاده عون بن محمد بن علی (ع) که به محله «مسجدبر» معروف است، زده می‌شود.
چند لحظه بعد همزمان سنج‌های محله‌های «خانه بر» و «کشه‌سر» و «اسدمحله» نیز به صدا در می‌آید.
جالب است بدانید که در گذشته اگر صدای سنج در محله‌ای زودتر از محله مسجدبر، طنین‌انداز می‌شد، آن محله باید به مقدار وزن یا واحد سنگ معمولی ماسوله، جریمه پرداخت می‌کرد.
این جریمه شامل مثلاً چند گرم چای، قند و گلاب می‌شد.

در گذشته شهر ماسوله، همزمان با روز اول ماه محرم اسبی را زین می‌کردند.
و در هر چهار محله، با مرثیه‌خوانی و سینه‌زنی، به عزادارن شربت می‌دادند.
این مراسم در چهار روز متوالی به ترتیب در چهار محله برگزار می‌شد.

از دیگر مراسم جالب ماسوله در ماه محرم، جمع نذورات به این صورت است که:
به نیت احترام به حضرت ابوالفضل علیه‌السلام، در محله «کشه‌سر» تشتی با مقداری آب را آماده کرده .
پارچه سیاهی روی آن می‌اندازند.
با مرثیه‌خوانی از مسجد محله به حرکت درمی‌آورند تا مردم محله نذورات خود را داخل آن بیندازند.
این نذورات صرف هزینه‌های مسجد می‌شود.

علم بندان در ماسوله

بعدازظهر روز ششم محرم الحرام هزاران نفر از دوستداران اهل بیت (علیه السلام) و امام حسین(علیه السلام) برای دیدن آیین سنتی علم بندان ماسوله خود را به این شهرک تاریخی می‌رسانند.
این مراسم سنتی و مذهبی که بیش از 800 سال قدمت دارد در بقعه امامزاده «عون بن محمد بن علی (ع)» در شهرک تاریخی ماسوله با آن معماری زیبای تاریخی خود برگزار می‌شود.
در مراسم سنتی علم بندان ماسوله ابتدا اهالی 4 محله مسجد بر، کشه سر، خانه بر و اسد محله ماسوله قطعات علم را به رواق این بقعه تحویل می‌دهند.
و پس از اجرای مراسم نوحه خوانی ریش سفیدان علم‌ها را می‌بندند.

این علم‌ها به علمداران 4 محله برای برپایی عزاداری تا پایان محرم و صفر تحویل داده می‌شود.
هرسال هزاران نفر از مردم شهرهای مختلف استان گیلان و ایران برای دیدن این مراسم به این شهر سفر می‌کنند.

عاشورا در ماسوله

مراسم علم بندی در ماسوله به قرون پیشین و به دوره صفویه برمی‌گردد و در دوران قاجار نظم خاصی به خود گرفته ‌است.
مراسم علم بندان ماسوله مانند طبیعت ماسوله، زیبایی خاص و منحصر بفرد خود را دارد.
به گونه‌ای که برای دیدن این مراسم بازدیدکنندگان زیادی از نقاط مختلف ایران و جهان به شهر ماسوله می‌آیند.
طبق این رسم در روز ششم ماه محرم، ریش‌سفیدان هیأت‌های هر چهار محله، علم‌های عزاداری را به بقعه متبرکه امامزاده عون بن محمد بن علی (ع) می‌برند.
با پارچه‌های سبز رنگ و نمادهای عاشورایی آن‌ها را می‌پوشانند.

سپس این علم‌ها را بر تنه درخت جوانی که با آب و گلاب شستشو داده شده است سوار می‌کنند.
با برافراشته شدن علم‌ها مراسم سینه‌زنی و عزاداری برپا می‌شود.
سپس دسته‌ها همرا با سینه‌زنی به نوبت و اولویت در مسجد جمع می‌شوند.
یک به یک، علم محله خود را دریافت می‌کنند و به طرف محله خود برمی‌گردند.
این علم‌ها از بالکن امامزاده به آن‌ها تحویل داده می‌شود.
ترتیب سپردن علم‌ها به دسته‌ها از اهمیت ویزه‌ای برخوردار است.
و در پایان ماه محرم علم‌ها به امامزاده برگردانده می‌شوند.

طوق‌بندی (علم بندی)

مراسم علم‌بندی ماسوله نیز مانند خود این شهر زیبا، منحصر به فرد است.
یکی از دلائل منحصر به فرد بودن، شکل عمودی میل علم است.
برخی معتقدند که اصل علم در آغاز اسلام به این گونه بوده است.
و عده دیگر می‌گویند به خاطر ساختار معماری این شهر علم به این شکل طراحی شده است.
علم‌های افقی که در شهرهای دیگر ایران متداول هستند در این شهر با وجود پلکان‌ها و بام‌های شهر کوهستانی قابل حمل نیستند.
علت دیگر ویژه بودن مراسم در ماسوله، اولویت‌های قوم‌گرایانه در اجرای آن است.
علمدارها و کسانی که علم را به مسجد حمل می‌کنند خانواده‌های قدیمی و شاخص شهر هستند.
که بدین سان موقعیت و اعتبار خود را  قوام می‌بخشند.

علم بندی

ترتیب سپردن علم‌ها به دسته‌ها اهمیت زیادی دارد.
و طبق مقررات دقیقی اجرا می‌شود و حتی در برخی دوره‌ها بین دسته‌های عزاداری از قوم‌های مختلف نزاع و کشمکش پیش آمده بود.
مراسم علم‌بندی ماه محرم در ماسوله عملکرد دیگری نیز دارد.
در این روز اکثر اهالی ماسوله مقیم تهران، گیلان و جای جای ایران زیبا همانند روز سنج‌زنی، گرد هم می‌آیند و با یکدیگر دیدار می‌کنند.
و موقعیتی برای شهر فراهم می‌شود تا وجوه تاریخی و میراث فرهنگی آن توسط مردم زنده نگه داشته شوند.
همانند سایر نقاط تاریخی ایران، ماسوله نیز قربانی مدرنیته شده است.
تا جایی که اکنون با مهاجرت مردم به شهرها جمعیت ماسوله در زمستان به حدود 1000 نفر و تابستان به اندکی بیشتر تقلیل یافته است.
اما کمتر ماسوله‌ای پیدا می‌شود که حضور در ماسوله را در روز ششم محرم فراموش کند.

عاشورا در ماسوله

از روز هفتم تا عاشورا نیز مردم ماسوله به عزاداری سالار شهیدان می‌پردازند و در مساجد و بقاع متبرکه این شهر روضه‌خوانی برگزار می‌شود.
از دیگر سنت‌های عزاداری مردم ماسوله زنده نگه داشتن شب تاسوعا و پیوند آن به صبح عاشورا است.
به طوری‌ که دسته‌های عزاداری به مرثیه‌خوانی پرداخته و در میان کوچه‌های تو در توی ماسوله حرکت می‌کنند.
و صبح عاشورا در کنار بقعه امامزاده عون بن محمد بن علی(ع) جمع شده و اقامه عزا می‌کنند.
در صبح عاشورا مردم ماسوله طبق سنت، شیر برنج، چای دارچین و نان و عسل نذری می‌دهند.
در عصر عاشورا نیز در بازار سنتی ماسوله، مراسم تعزیه‌خوانی برگزار می‌شود.
که در این تعزیه صحرای عاشورا به صورت نمادین به نمایش در خواهد آمد.
و در شب عاشورا نیز مراسم شام غریبان با مرثیه‌خوانی و اقامه روضه و نذری پایان می‌یابد.

دلایل منحصر بفرد بودن مراسم علم بندی در ماسوله

• شکل عمودی علم: برخی اعتقاد بر این دارند که اصل علم در آغاز اسلام به این گونه بوده است و برخی دیگر، ساختار معماری شهر ماسوله را علت آن می‌دانند.
• اولویت‌های قوم‌گرایانه در اجرای آن: خانواده‌های قدیمی و افراد شاخص شهر، با حمل علم‌ها به مسجد، موقعیت و اعتبار خود را قوام می‌بخشند.

لازم به ذکر است که مراسم علم بندان ماسوله در محله مسعودیه تهران، به صورت نمادین، توسط ماسوله‌ای‌های مقیم تهران برگزار می‌گردد.

مراسم عاشورا در ماسوله

پس از مراسم علم بندی و اتمام روز ششم محرم، مردم ماسوله تا روز تاسوعا به عزاداری در مساجد و بقعه متبرکه این شهر می‌پردازند.

سپس از شب تاسوعا تا صبح عاشورا، به شب زنده‌داری و عزاداری می‌پردازند.
به گونه‌ای که دسته‌های عزاداری در میان کوچه‌های تو در تو ماسوله حرکت می‌کنند.
و به مرثیه خوانی می‌پردازند و همگی در صبح عاشورا در بقعه امامزاده عون بن محمد بن علی (ع) دور هم آمده و اقامه عزا می‌کنند.

• در صبح عاشورا نیز طبق سنت دیرین مردم ماسوله، شیر برنج، چای دارچین و نان و عسل به عزادارن نذری داده می‌شود.
• در عصر عاشورا نیز مراسم تعزیه‌خوانی که در آن صحرا عاشورا به صورت نمادین به نمایش در‌می‌آید، در بازار سنتی ماسوله برگزار می‌‌گردد.
• در شب عاشورا مراسم شام غریبان شهر ماسوله، با مرثیه‌خوانی و اقامه روضه و دادن نذری به پایان می‌‌رسد.

شهرک تاریخی ماسوله دارای 350 خانه تاریخی با قدمتی 800 تا هزار ساله است که در سال 1354 با شماره 1090 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این شهرک تاریخی و منحصربفرد دارای جلوه های خاص طبیعی است.
و با توجه به ویژگی‌های تاریخی، جغرافیای ظاهری و اقلیم خزری توأم با کوهستانی یکی از مهمترین سایت‌های ایرانگردی و جهانگردی در استان و حتی در میان کشورهای خاورمیانه است.
موزه مجموعه پایگاه‌ میراث فرهنگی ماسوله گیلان جزو موزه‌های برتر در بخش موزه‌های دولتی کوچک است.
ماسوله در 25 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در 62 کیلومتری غرب مرکز استان گیلان واقع است.

امیدواریم از مطالعه مقاله عاشورا در ماسوله لذت برده باشید و با یکی دیگر از آیین عزاداری ایرانیان در ماه محرم آشنا شده باشید.

برای آشنایی بیشتر با شهر تاریخی و توریستی ماسوله پیشنهاد می‌کنیم روی لینک ضمیمه شده کلیک نمایید.

چنانچه در این ایام قصد سفر به مشهد مقدس را داشتید می‌توانید با رزرو هتل عاشورا در مشهد در کنار مرقد مطهر امام رضا (علیه السلام) به سوگواری بنشینید.

• شماره تماس مسافر سلام: 09154770106

عاشورا در ماسوله

بازدیدها: 238