آیین های نوروز در ایران

خانه تکانی

خانه‌تکانی یکی از آیین های نوروز در ایران است که مردم اکثر مناطقی که نوروز را جشن می‌گیرند آن را انجام می‌دهند.
ایرانیان هرساله در خانه‌تکانی، به گردگیری دیوارهای خانه، غبارروبی، زدودن سیاهی‌ها از روی اسباب‌ها و دیوارهای خانه، دور ریختن وسایل خانه و نو کردن آن‌ها در سال جدید می‌پردازند.
در کشورهای مختلف از جمله، تاجیکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان، این آیین برگزار می‌شود.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

نوروز خوانی

در روستاها و شهرهای مختلف ایران، از نیمه‌های اسفند، گروه‌های نوروزی‌خوان راه می‌افتند و در کوچه وخیابان‌ها نوروزیه می‌خوانند.
نوروزخوانان جوانانی هستند که به زبان محلی ترانه‌ نوروزی می‌خوانند و از آمدن نوروز خبر می‌دهند و مژدگانی دریافت می‌کنند و آن‌ها چنین می‌خوانند:

آیین های نوروز در ایران

آداب و رسوم قبل از عید نوروز

(برو بالا ↑)

سفره‌های نوروزی

چیدن سفره‌های نوروزی یکی دیگر از آیین های نوروز در ایران است که در بین مردمی که نوروز را جشن می‌گیرند مشترک است.
خوراکی‌های سفره نوروزی یا همان سفره هفت سین شامل موارد زیر می‌شود.

• چیزهایی که جنبه نمادین و سمبولیک دارند. مانند سیر، سیب، سرکه، سبزه، سمنو، سکه، سنجد، ماهی، آینه و قرآن.
• خوراکی‌هایی که جنبه پذیرایی و خوراکی دارند. مثل آجیل، شیرینی، شکلات و میوه.

در سفره هفت سین، هفت چیز قرار داده می‌شود که با حرف سین آغاز می‌شود.
مانند سیر، سیب، سرکه، سبزه، سمنو، سکه، سنجد.
هریک از سین‌های سفره هفت سین به معنای خاصی نسبت داده شده‌اند.
مثلاً سیب نماد زیبایی و تندرستی است.
سکه نماد رزق و روزی است و سنجد نماد عشق و محبت.
یکی از اجزای اصلی سفره هفت سین تخم مرغ رنگ شده و آیینه می‌باشد، که البته این چیزها فقط جنبه زیبایی و نمادین دارند.
اما سایر چیزها مثل آجیل و شیرینی برای پذیرایی از مهمانان می‌باشد.

آیین های نوروز در ایران

در مقاله سین‌های سفره هفت سین مطالب بیشتری در اینباره بخوانید.

(برو بالا ↑)

تحویل نوروزی

در وقت تحویل سال تمام خانواده در کنار هم می‌باشند و دور هم و پای سفره‌ هفت‌سین می‌نشینند و منتظر شلیک توپ و آغاز سال نو می‌شوند.
پس از شلیک توپ و تحویل سال، بزرگ خانوده از بین قرآن پول نو برمی‌دارد و به اعضای خانواده هدیه می‌دهد و عید را تبریک می‌گوید.
همچنین در هنگام تحویل سال، همگان دعای زیر را می‌خوانند:

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

دید و بازدید در عید نوروز

یکی از مراسم عید نوروز در ایران دید و بازدید در میان ایرانیان است.
در فرهنگ اسلامی آمده است که اگر کسی مومنی را زیارت کند گویی خدا را زیارت کرده و اگر کسی در راه دیدن مومن با مشکلی رو به رو شود، خداوند هفتاد مشکل او را برطرف خواهد کرد.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

نو پوشی و تمیز پوشی

یکی دیگر از آیین های نوروز در ایران به تن کردن لباس نو و تمیز است که از ارزش‌های بزرگ اسلام به حساب می‌آید.
همچنین دست دادن و مصاحفه یکی دیگر از آداب عید نوروز است.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

عیدی دادن به دیگران در عید نوروز

از دیگر مراسم عید نوروز در ایران که همواره وجود داشته، هدیه دادن (عیدی دادن) به کوچک‌ترهاست که بسیار سنت شایسته‌ای است.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

جشن سوری، از آیین های قبل از نوروز باستان

یکی از جشن‌های آتش مرسوم جشن سوری پایان سال است.
این جشن در یکی از چند شب آخر سال که مسلماً چهارشنبه نبوده است برگزار می‌شده‌ است.
در جشن فروردگان مردم پیش از عید نوروز بر روی پشت بام‌ها، آتش برمی‌افروختند.
اگر چنین می‌کردند تصور بر این بود که فروهرها (ارواح مردگان) به طور گروهی بازگشته و مانند یک سپاه به بازماندگان کمک خواهند کرد.
در نتیجه جنگ‌های خیلی مهم، را سعی می‌کردند که در بهار آغاز کنند چون فروهرها، در بهار به یاری بازماندگان می‌آیند.

آیین های نوروز در ایران

گران ترین هتل های نوروزی ایران را بشناسید.

(برو بالا ↑)

آیین های نوروز در ایران

نوروز در ایران باستان به پیشینه، آداب و رسوم و رویدادهای مربوط به نوروز در ایران باستان می‌پردازد.
قدمت جشن نوروز به زمان‌های پیش از شکل‌گیری ایران و قبل از دوره هخامنشیان و مادها باز می‌گردد.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

نوروز در اسطوره ها

در بعضی از متن‌های کهن ایران از جمله تاریخ طبری و شاهنامه فردوسی، جمشید و در برخی از متون، کیومرث به عنوان پایه‌گذار نوروز معرفی شده است.
در شاهنامه پدیدآوری نوروز بدین گونه روایت شده که:
جم در حال عبور از آذربایجان، بر روی تخت جمشید (ارگ جمشید) در آنجا فرود آمد و با تاجی زرین بر روی تخت نشست.
هنگامی که نور خورشید به تاج زرین او رسید، جهان نورانی شد و مردم آن روز را روز نو و جم را جمشید نامیدند.
نوروز روز پیروزی جمشید بر دیوان (نماد پلیدی‌هایی مثل سرما، تاریکی، خشونت و جهالت) بود.
عروج جمشید و کیخسرو در این روز اتفاق افتاد و تفاسیر گوناگونی را به همراه داشت.
جمشید در این روز جهان غیبت را در جام جهان‌نما مشاهده کرد.
جام جهان‌نما همان جامی است که کیخسرو در آن جای، بیژن را مشاهده نمود و رستم را به دنبالش فرستاد.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

نوروز در زمان هخامنشیان

در اصل در سنگ نوشته‌هایی که از دوره هخامنشیان به جای مانده، مستقیماً اشاره‌ای به برگزاری جشن نوروز نشده است.
اما می‌توان از آن‌ها برداشت کرد که هخامنشیان با جشن‌های نوروز آشنا بودند.

برخی از مردم گمان می‌کنند که کوروش بزرگ، نوروز را در سال 538 (قبل از میلاد)، جشن ملی اعلام کرد.
در این روز برای ترفیع سربازان، پاکسازی خانه‌های شخصی و مکان‌های همگانی برنامه‌هایی اجرا می‌شد.
از این رو این آیین‌ها در زمان پادشاهان بعدی هخامنشی نیز برگزار می‌شد.
همچنین در زمان داریوش اول، مراسم باشکوهی به مناسبت فرارسیدن نوروز برگزار می‌شد.
داریوش اول سکه‌ای از جنس طلا ضرب می‌نمود که در یک سوی آن سربازی در حال تیراندازی بود.

پژوهشگرانی چون کرفتر، هرتسفلد، اردمن، گیرشمن و پرادا، معتقدند که تخت جمشید برای انجام مراسم نوروز ساخته شده است.
این در حالی است که دیگر پژوهشگران، همچون نیلاندر، موسوی و کامایر، هرگونه مدرک برای جشن گرفتن نوروز در دوره هخامنشی را انکار کردند.
در این دوران (دوران هخامنشی)، جشن نوروز در بازه زمانی بین 21 اسفند تا 19 اردیبهشت ماه برگزار می‌شد.

آیین های نوروز در ایران

ایرانگردی در نوروز

(برو بالا ↑)

نوروز در زمان ساسانیان و اشکانیان

در دوران اشکانیان و ساسانیان نیز جشن نوروز در ایران گرامی داشته می‌شد.
در زمان این سلسله جشن‌های متعددی در طول سال برگزار می‌شد که نوروز و مهرگان مهم‌ترین آن‌ها بود.
در دوران ساسانیان برگزاری جشن نوروز چند روز به طول می‌انجامید و به دوره نوروز بزرگ (نوروز عامه) و نوروز کوچک (نوروز خاصه) تقسیم می‌شد.
نوروز کوچک به مدت 5 روز از یکم تا پنجم فروردین ماه گرامی داشته می‌شد و روز ششم فروردین، جشن نوروز بزرگ برپا می‌شد.
در هریک از روزهای نوروز عامه، طبقات مختلفی از مردم به دیدن شاه می‌رفتند و شاه با گوش فرا دادن به سخنان آن‌ها برای حل مشکلاتشان دستور صادر می‌کرد.
شاه در روز ششم حق طبقات مختلف را ادا می‌کرد و در این روز، تنها نزدیکان شاه به حضور وی می‌آمدند.

آیین های نوروز در ایران

بر اساس شواهد موجود، می‌توان دریافت که در دوران ساسانی سال‌های کبیسه رعایت نمی‌شد.
روز برگزاری مراسم جشن نوروز در هر دوره 4 ساله، یک روز از موعد اصلی خود عقب می‌ماند.
در نتیجه زمان نوروز در این دوره همواره ثابت نبود و در فصل‌های گوناگون جاری بود.

در دوران ساسانیان، 25 روز قبل از آغاز بهار، انواع حبوبات و غلات مثل گندم، جو، برنج، نخود، لوبیا و ارزن می‌کاشتند.
سپس تا روز شانزدهم فروردین آن‌ها را پابرجا نگه می‌داشتند.
هر کدام از این گیاهان که بارورتر می‌شد، محصول بهتری در آن سال می‌داد.
همچنین در دوران ساسانیان متداول بود که در بامداد نوروز، مردم به یکدیگر آب بپاشند.
از زمان هرمز اول مرسوم شد، که در شب نوروز مردم آتش روشن کنند.
از زمان هرمز دوم، رسم دادن سکه به عنوان عیدی متداول شد.

آیین های نوروز در ایران

رزرو هتل مشهد

(برو بالا ↑)

جشن نوروز در دوران معاصر

پس از انقلاب سال 1357، عده‌ای از روحانیون به بدگویی از نوروز و مخالفت با آیین‌های آن پرداختند.
اما وقتی که دلبستگی شدید مردم به این جشن را دیدند، دم فروبستند.

تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ایران تنها کشوری بود که نوروز را به عنوان جشن ملی در تقویم خود داشت.
البته افغانستان هم بصورت متناوب این جشن را داشت.

با استقلال کشورهای آسیا میانه، جمهوری قرقیزستان، آذربایجان و سایر کشورها، نوروز را جشن ملی خود اعلام کردند.
جشن عید نوروز همواره به عنوان یک میراث فرهنگی و جشن ملی در دوران معاصر مورد توجه ایرانیان قرار گرفته و هرساله برگزار می‌شود.
مدتی برپاداشتن جشن نوروز به صورت آشکار در برخی از کشورها توسط برخی حکومت‌ها ممنوع بود.
برای مثال جشن نوروز در برخی از کشورها مانند ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان ممنوع بوده و این ممنوعیت تا زمان میخائیل گورباچف ادامه داشت.

آیین های نوروز در ایران

چه کشورهایی نوروز را جشن می‌گیرند؟

به همین دلیل مردم این کشورها نوروز را به طور پنهانی جشن می‌گرفتند.
یا برخی برای جلب موافقت مقامات محلی، بر روی نوروز نام دیگری می‌گذاشتند.
مثلاً در کشور تاجیکستان، مردم با اطلاق «جشن لاله» سعی بر این داشتند تا آیین‌های عید نوروز را بدون مخالفت مقامات دولتی به جای آورند.
در کشور افغانستان نیز، در دوران حکومت طالبان، برگزاری مراسم عید نوروز ممنوع بود و این حکومت فقط تقویم هجری قمری را به رسمیت می‌شناخت.
تا قبل از سال 2000 میلادی، نوروز در کشور ترکیه ممنوع بود و برگزاری جشن نوروز با بازداشت کردها توسط نیروهای امنیتی ترکیه‌ای همراه بود.
در سال‌های اخیر، جشن نوروز جهان‌گیر شده است.
مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2010 روز 21 مارس، مصادف با یکم فروردین ماه را روز جهانی نوروز اعلام کرد.

آیین های نوروز در ایران

(برو بالا ↑)

سخن آخر مسافرسلام

فرا رسیدن نوروز باستانی، یادآور شکوه ایران و یگانه یادگار جمشید جم بر همه ایرانیان پاک پندار، راست گفتار و نیک کردار خجسته باد.
جشن نوروز یکی از سنن قدیمی ایرانیان است که هرساله برپا می‌شود.
عیدی دادن به کوچک‌ترها، خانه تکانی، چیدن سفره هفت سین، دید و بازدید و لباس نو به تن کردن از آیین های نوروز در ایران می‌باشد که در بین مردم مرسوم است.
بسیاری از کشورها مثل قرقیزستان، جمهوری آذربایجان و غیره عید نوروز را به گونه های مختلف جشن می‌گیرند.

امیدواریم مسافرسلام توانسته باشد تمام اطلاعات لازم را دراختیار شما عزیزان قرار داده باشد.

آیین های نوروز در ایران

صفحه رزرو هتل

هر روزتان نوروز، نوروزتان پیروز 🙂

بازدیدها: 744