سفر به طهران قدیم

سفر به طهران قدیم

مسافر سلام با کادری حرفه‌ای در زمینه رزرو هتل سابقه دیرینه دارد، این گروه مشاوره سفر و گردشگری کوله‌بار خود را بسته و به تهران سفر کرده اما به گذشته‌های دور و سفر به طهران قدیم را آغاز کرده است.
پس با ما همراه باشید…

صفحه رزرو هتل مشهد

تهران در گذشته یکی از روستاهای شهر ری بوده‌ است، به همین جهت ری به مادر تهران معروف است. پیشینه سکونت در شهر ری به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد.

طهران قدیم پنج محله داشت: عودلاجان، سنگلج، بازار، چاله میدان و محله دولت.

محله سنگلج که بخش اعظم و عمده آن را امروزه پارک شهر تشکیل می‌دهد، در گذشته یکی از مراکز مهم سیاسی بود و با اینکه در حال حاضر تقریباً از بین رفته ولی هنوز قدمت تاریخی خود را از دست نداده است.
در بین محلات پنجگانه طهران قدیم قدمت چال میدان (چال حصار) قدیمی‌تر از بقیه است.

بافت قدیم شهر تهران تا زمان حکومت پهلوی اول به شکل قدیم خود – البته با تغییراتی جزیی – باقی مانده بود. با تخریب حصار شهر تهران و دروازه‌های آن، تغییرات عمده‌ای در تمام شهر به وجود آمد. به رغم تداوم دگرگونی‌ها در زمان پهلوی دوم، هسته قدیمی شهر تهران همچنان مرکزیت خود را تا به امروز حفظ کرده است.

محله دولت: این محله حد فاصل خیابان‌های لاله زار، فردوسی، سعدی، اکباتان، ایران، 17 شهریور، بهارستان و دروازه شمیران را در بر می گرفت. محله‌ای که دیرتر از بقیه محلات به تهران اضافه شد و مردم همیشه به آن به چشم یک محله حاشیه‌ای و بی‌اعتبار نگاه می‌کردند. البته تا وقتی که در زمان ناصرالدین شاه لاله زار رونق گرفت و تبدیل به خیابان فرهنگ و هنر تهران شد.

میدان ها

در طهران قدیم عهد قاجار پنج میدان توپخانه، بهارستان، ارگ، پاقاپق و مشق ساخته شد. بعد از آن 12 میدان دیگر در تهران بنا شد.
طراحان میدان‌های جدید ابتدا مهندسان چک و فرانسه و سپس آلمانی و دانمارکی بودند. بعدها 150 میدان کوچک و بزرگ به مرور به این مجموعه اضافه شد. از 50 میدان احداث شده در سال‌های اخیر، آفریقا (آرژانتین) و بسیج، بزرگ‌ترین آن‌ها هستند.

• میدان حسن آباد

بنای این میدان توسط «میرزا یوسف آشتیانی» صدراعظم ناصرالدین شاه گذاشته شد. او این میدان را به نام فرزندش میرزا حسن مستوفی الممالک، میدان حسن آباد نامید. این میدان در زمان ساخت در شمال غربی تهران قرار داشت. در فاصله سال های 1302 تا 1312 شمسی چهار ساختمان مجزا در چهار طرف میدان با اقتباس از پالادیو، معمار معروف عصر رنسانس ایتالیا بنا شد.
در سال 1345 ضلع جنوب شرقی میدان طهران قدیم تخریب و بانک ملی جایگزین آن شد. با تلاش بخش حفاظت آثار تاریخی اداره میراث فرهنگی استان تهران، در سال 1379 بنای تخریب شده به شکل اولیه بازسازی شد.

• میدان «چه کنم»!

این نامی است که مردم به میدان ابن سینا داده بودند: میدان چه کنم! هفت خیابان، از هر سو به این میدان راه می یابند، روشندلان، 20 متری دروازه شمیران، خورشید، کیوان، سپاه، گرگان و خیابان مازندران. وجه تسمیه این میدان به این دلیل بود که هر کس وارد آن می شد، نمی دانست که با توجه به تعدد خیابان هایی که به میدان منتهی می شود، کدام مسیر را انتخاب کند!

• میدان مشق، عمارت قزاقخانه

این عمارت هسته اولیه مجموعه میدان مشق است که در دوره فتحعلی شاه به عنوان پادگان نظامی در شمال شهر طهران قدیم دوره صفوی بنیان نهاده شد. عمارت نظامی میدان مشق که بعدها به عمارت قزاقخانه موسوم شد، چندین دوره ساخت و ساز را شامل شده و عمده‌ترین تغییرات انجام شده در آن در دوره ناصرالدین شاه قاجار و رضاشاه صورت گرفته است.
به تدریج در فضای باز مقابل این عمارت ساختمان‌های دولتی چون کاخ شهربانی، کاخ وزارت خارجه، موزه ایران باستان، شرکت نفت ایران و انگلیس، و عمارت پست بنا شد.

• میدان راه آهن

این میدان در تقاطع خیابان‌های کارگر، ولیعصر «عج» و شوش واقع است. ضلع جنوبی میدان به تأسیسات و بناهای راه آهن اختصاص دارد. با شکل گیری خیابان‌های جدید‌الاحداث سی متری نظامی، پهلوی و شوش در سال‌های 1311 تا 1316، میدان راه آهن ایجاد شد. این میدان به شکل مستطیل است.

• میدان امام خمینی

میدان توپخانه تهران قبل از توسعه آن، در سال 1284 هجری قمری میدان ارگ فعلی بود. در این زمینه تصویری به وسیله یک نقاش فرانسوی از سال 1264 (1848 میلادی) به جای مانده است. در این تصویر در جبهه شمال، برج و باروی ارگ تهران در جایی که ساختمان کنونی شرکت مخابرات ایران قرار دارد، ترسیم شده است.

میدان توپخانه جدید در شمال ارگ ناصرالدین شاه، به سال 1301 هجری قمری به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر تجدید بنا شد. وقتی حصار ارگ سلطنتی را تعمیر می‌کردند «محمد ابراهیم خان» وزیر نظام، میدان توپخانه را رسماً به این نام خواند.
این میدان در دو طبقه بنا شد. طبقه زیرین برای قرار دادن نمونه توپ‌ها و طبقه دوم برای اقامت توپچیان اختصاص یافت. این میدان دارای چند دروازه بود از جمله در شمال شرقی – «خیابان لاله زار» – و در جنوب شرقی – «ناصریه» – و در شمال غربی خیابان علاء الدوله، در جنوب غربی – «خیابان باب همایون» – که آن را دروازه الماسیه و باب همایون نامیدند.
طهران قدیم
در وسط میدان توپخانه حوضی پر از آب قرار داشت. انتهای شرقی این میدان عملاً به ساختمان و زمین‌های ملک شاهنشاهی ایران که ساختمان نسبتاً عظیمی بود، اختصاص داشت و دارای معماری ایرانی و اروپایی با قوس‌های هلالی شکل بود.

در دوره ناصرالدین شاه در روز عید قربان شتر قربانی می‌کردند که این کار سال‌ها ادامه داشت. امروزه این میدان یکی از پررفت‌وآمدترین میادین تهران با انشعاب خیابان‌های امام خمینی، فردوسی، لاله زار، امیرکبیر، ناصرخسرو و اکباتان بیش از میادین دیگر اهمیت خود را حفظ نموده است.
طهران قدیم

• میدان محمدیه

این میدان در گذشته خارج از شهر قرار داشت و نام‌های مختلفی بر آن گذاشته بودند. اولین نام آن «محمدیه» بود. کاشی‌های موجود در بالای دروازه، رستم و دیو را نمایش می‌دهد.
نام دیگر این میدان «پاتاپوق» بود و وجه تسمیه آن به دلیل این است که در وسط میدان تپه‌ای از خاک قرار داشت و روی آن ستون گرد کوتاهی از آجر ساخته بودند که مجرمین را در پای آن سر می‌زدند.

با تخریب تدریجی تپه، تخت گاهی دیواردار ساخته شده و به جای ستون آجری شیر چوبی در آن قرار دادند و دار و طناب جای آن را گرفت. بعدها دار و طناب نیز به باغشاه انتقال یافت. میدان «اعدام» سومین نام این میدان است. در حال حاضر این میدان را محمدیه می‌خوانند.

امیدواریم تا به اینجا با نوشتن مقاله سفر به طهران قدیم توانسته باشیم شما را با طهران قدیم آشنا کرده باشیم و از خواندن این مقاله راضی بوده باشید.

اگر از این مقاله لذت بردید می‌توانید در پایان صفحه نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.

بازدیدها: 56