عمارت عالی قاپو اصفهان

عمارت عالی قاپو اصفهان

ایستادن در میدان نقش جهان اصفهان برای هر ایرانی مایه فخر و مباهات است.
یک میدان پر از تاریخ که گوشه گوشه‌اش آراسته به هنر ایرانی است و عشقی وصف ناپذیر تمام آن را در بر گرفته است.
فرقی نمی‌کند در این میدان وسیع با چشم انداز زیبا و تماما ایرانی عازم کدام ضلع این میدان شوید.
به هر کجا که قدم بگذارید درایت، علم، ذوق و هنر ایرانی را با تک تک سلول هایتان حس خواهید کرد.
این بار اما از میان تمام زیبایی‌های تاریخی میدان نقش جهان یک راست عازم عمارت عالی قاپو اصفهان می‌شویم.

عمارت عالی قاپو اصفهان ساختمانی است که در ضلع غربی میدان نقش جهان،روبروی مسجد شیخ لطف الله شهر اصفهان قرار گرفته است.
اصل این بنا در دوره شاه عباس اول احداث شد.
و در دوره جانشینانش تعمیراتی در آن انجام شده که این ساختمان دارای 5 طبقه است و هر طبقه تزئینات مخصوصی دارد.

عالی قاپو مرکب از دوکلمه «عالی» و «قاپو» می باشد که معنای آن دو باهم «سردربلند» یا «درگاه بلند» است.

مراحل ساخت عالی قاپو اصفهان

مرحله اول
در این مرحله ساخت بنا تنها به عنوان ورودی سایر بناها و مجموعه کاخ های سلطنتی است.
مرحله دوم
در این مرحله،اضافه کردن طبقات فوقانی بدلیل افزایش جمعیت شهر و گسترش پایتخت و با اهمیت جلوه دادن مقر حکومتی احداث شد.
طبقات سوم،چهارم و نیم طبقه پنجم نیز در این مرحله اضافه گردید.

عمارت عالی قاپو اصفهان
مرحله سوم
با اضافه کردن آخرین طبقه ساختمان برجی شکل کاخ معروف به سالن موسیقی تکمیل شد.
مرحله چهارم
در این مرحله یک ایوان به سمت میدان نقش جهان جهت افزایش طول کاخ اضافه شد.
مرحله پنجم
18 ستون به ایوان اضافه شد.
مرحله قبل بعلاوه ایجاد پله های شاهی و ساخت و تکمیل سیستم آبرسانی بنا جهت انتقال آب به طبقات به خصوص حوض مسی ایوان.

بنای عالی قاپو به عنوان یک بنای تشریفاتی زیبا و خوش ساخت، دستاوردی از هنر معماری دوران صفویه می باشد.
بعداز دوره صفویه خسارات جبران ناپذیری به تزیینات بنا وارد شده اما هنوز شاهکار هایی از گچبری ها و نقاشی های عهد صفویه را در بر دارد.

میدان نقش جهان

عمارت عالی قاپو اصفهان

کاخ عالی قاپو یا همان عمارت عالی قاپو که در عهد صفویه به نام‌های دولتخانه مبارکه نقش جهان و قصر دولتخانه نیز خوانده می‌شده است.
عمارت عالی قاپو اصفهان بین سال‌های 971 تا 977 خورشیدی،
بعد از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان توسط شاه عباس اول،
در اواخر قرن دهم هجری شمسی،
به عنوان مقر و دولتخانه حکومتی سلاطین صفوی ساخته شد.

عمارت عالی قاپو اصفهان نمونه منحصر به فردی از معماری کاخ‌های عهد صفوی است.
که شاه صفوی، سفیران و شخصیت‌های عالیقدر را در این کاخ به حضور می‌پذیرفت.
این عمارت طی 5 مرحله معماری و در زمان جانشینان شاه عباس، به خصوص شاه عباس دوم و شاه سلیمان، بین 70 تا 100 سال ادامه و تکمیل یافت.

بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود 36 متر تا کف بازار، بلندترین عمارت چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بوده است.
این کاخ ‌به دلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو، نمایی متفاوت دارد.
به گونه‌ای که از جلو بنا از میدان نقش جهان 2 طبقه
از پشت ساختمان 5 طبقه
از طرفین بنا 3 طبقه و با احتساب طبقه همکف به عنوان اولین طبقه، در کل 6 طبقه است.

عمارت عالی قاپو اصفهان

این بنای چند منظوره برای شاه اهمیت زیادی داشته است.
چرا که محلی برای دیدارها، جلسات و بازدیدهای مهم خارجی و داخلی بوده است.
همچنین شاه عباس و درباریان وقت برگزاری مسابقات اسب سواری و چوگان اینجا می‌نشستن و بازی را تماشا می کردند.
نکته جالب اینکه در این محل حوضی قدیمی ازجنس مس وسنگ توسط شیخ بهایی ساخته شده.
که با دم و بازدم هوا پر از آب می‌شده و به انعکاس تصویر سقف چوبی عالی قاپو و به خنکی هوا در زیر این سقف چوبی کمک می‌کرده.
ولی در حال حاضر به علت فرسودگی، بی استفاده مانده است.

کاخ چهلستون اصفهان

نامگذاری عمارت عالی قاپو اصفهان

همه چیز از زمانی آغاز می‌شود که شاه عباس کبیر، پادشاه مقتدر صفویه، اصفهان را به قزوین برای پایتختی مناسب‌تر می‌بیند.
و بساط پایتختی حکومت قدرتمندش را به اصفهان منتقل می‌کند.
کاخ‌ها و درباری با شکوه در اصفهان ساخته می شود.
و دورتا دور میدان نقش جهان بازار، مساجد و مدرسه ساخته می‌شود.
و پایتختی قدرتمند و وسیع شکل می‌گیرد.
که بنابر اعتراف جهانگردان آن روزها آنقدر بزرگ و مجهز بود که کمتر پایتختی در جهان به گرد پایش می‌رسید.
اما این دربار و کاخ پادشاهی نیازمند یک ورودی شکوهمند بود که شایسته دم و دستگاه صفوی باشد.
آن هم در روزهایی که عثمانی‌ها که رقیب و دشمنی قدرتمند برای ایران بودند، کاخ‌ها و عمارت‌های بسیار باشکوهی را علم کرده بودند.
عمارت عالی قاپو اصفهان در ضلع غربی میدان نقش جهان است.
همچنین روبروی مسجد شاهی شیخ لطف الله درست همان چیزی بود که شاه عباس مد نظر داشت.

در وجه تسمیه عالی قاپو دو نظریه مشهور وجود دارد.
اول اینکه شاه عباس کبیر به سبب ارادتی که به امام اول شیعیان داشته است دربی نقره‌ای را پیشکش حرم شریف کرده.
و درب سابق را برای تبرک دستگاه حکومتش به اصفهان منتقل کرده و در محل ورودی کاخ ها در میدان نقش جهان نصب می‌کند.
در این نظریه عالی در واقع همان علی و قاپو در زبان ترکی به معنای در است و عالی قاپو اشاره به در علی دارد.
اما در نظریه دوم “عالی” به معنای بلند و رفیع و قاپو به معنای در است.
و این ترکیب معنای درگاه بلند را می‌رساند که برگرفته از ورودی‌های باشکوه دربار عثمانی است.
که به هنگام ورود به دربار پادشاهی باید با حالت تعظیم و کمی خمیده وارد کاخ‌های سلطنتی شوید.
که نشانگر اقتدار و شکوه و کرنش در برابر این دستگاه حکومتی است.

عمارت عالی قاپو اصفهان

بازدیدها: 179