مسجد جامع عتیق شیراز

مسجد جامع عتیق شیراز

مسجد جامع عتیق شیراز، قدیمی‌ترین مسجد شیراز است که در شرق شاهچراغ قرار دارد.
و یکی از ورودی‌های مسجد عتیق از داخل حیاط حرم شاه‌چراغ است.
نام‌های دیگر مسجد جامع عتیق شیراز، مسجد جمعه، مسجد جامع و مسجد آدینه می‌باشد.
مسجد جامع عتیق شیراز اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که از نظر مذهبی، اجتماعی و سیاسی حائز اهمیت بود است.

قدمت مسجد جامع عتیق شیراز

عمرولیث صفاری بعد از پیروزی در جنگ با قشون خلیفه عباسی، دستور داد تا به شکرانه پیروزی، مسجد بزرگی در شیراز بسازند که از هر حیث بی سابقه باشد.
کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که مسجد عتیق را روی بقایای عبادتگاهی قدیمی (احتمالا آتشکده) بنا گردیده است.
ساخت مسجد عتیق شیراز در سال 381 هجری قمری به اتمام رسید.

مسجد وکیل شیراز

مرمت‌های انجام شده در مسجد جامع عتیق شیراز

بنای مسجد جامع عتیق شیراز در طول دوران های مختلف بارها مرمت شده است که شامل:

• در سال 973 هجری قمری در زمان حکومت شاه طهماسب اول صفوی.
• در سال 1026 هجری قمری و 1027 هجری قمری در زمان حکومت شاه عباس.
• در سال 1092 هجری قمری در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی.
• در سال 1318 هجری شمسی از جانب اداره باستان شناسی فارس.

از دیگر مشاهداتی که قدمت این مسجد را تایید می‌کند، توصیف این بنا در سفرنامه‌های کهن است.
مقدسی، جهانگرد اوایل قرن چهارم هجری قمری، مسجد عتیق را در هفت اقلیم بی‌نظیر می‌داند.
و ابن‌بطوطه، سیاح معروف قرن هشتم هجری قمری، در سفرنامه‌ی خود، مسجد عتیق را یکی از وسیع‌ترین و زیباترین مساجد جهان معرفی می‌کند.
این مسجد در 15 دی ماه 1310 و به شماره‌ 72 در میان آثار ملی ایران ثبت شده است.
مشتمل بر بنایی مرتفع است که دارای چندین حجره و شبستان است و برخی قسمت های آن دوطبقه می باشد.
این مسجد دارای 6 درب ورودی و خروجی بوده است.
یک درب در ضلع شمالی، یک درب در ضلع جنوبی، دو درب در ضلع غربی و دو درب در ضلع شرقی.

دارالمصحف در مسجد جامع عتیق شیراز

شاه اسحاق اینجو در قرن هشتم هجری دستور داد که در میان حیاط مسجد جامع عتیق شیراز، ساختمانی به نام دارالمصحف یا خدای‌خانه بنا گردد.
و در کتابت و نگهداری قرآن مجید از آن استفاده شود.
حافظان قرآن در دارالمصحف به تلاوت قرآن می‌پرداختند و کاتبان نیز در حین تلاوت اقدام به کتابت قرآن می‌کردند.
عمارت دارالمصحف، عمارتی چهارگوشه است که در هر یک از گوشه‌های خود یک ستون مدور دارد.

مساحت عمارت دارالمصحف 12 متر طول و 10 متر عرض است و این عمارت اتاقی در وسط دارد که از ایوان‌های شمالی و جنوبی دارای ورودی است.
ابعاد اتاقی که در وسط آن قرار گرفته است 8 متر طول و6 متر عرض می‌باشد که از سنگ و گچ ساخته شده است.
در عمارت خدای‌خانه ، یک قرآن سی‌پاره (سی جزئی) مربوط به دوره‌ی شاه اسماعیل صفوی وجود داشته که در گوشه‌ تمامی صفحات آن، نام مسجد نوشته شده است.
اکنون این قرآن در موزه‌ پارس شیراز نگهداری می‌شود.
همچنین در این مکان قرآنی به خط عثمان خلیفه سوم وجود داشته که چندین قطره خون وی، به هنگام قتلش بر روی آن ریخته است وبرخی معتقدند این مکان قبر عثمان یا دفتر عثمان می باشد.

نارنجستان قوام شیراز

حضور حافظ در مسجد عتیق شیراز

امین احمد رازی تذکره‌نویس و ادیب ایرانی قرن یازدهم هجری در بخشی از کتاب هفت اقلیم خود نوشته:
حافظ شیرازی خود را ملزم کرده بوده هر شب جمعه به مسجد عتیق بیاید و به تلاوت قرآن بپردازد.

ساختمان مسجد جامع عتیق شیراز

ساختمان مسجد جامع عتیق شیراز دارای ویژگی‌های ارزشمند معماری در هر یک از چهار ضلع خود می باشد.
مساحت صحن مسجد جامع عتیق شیراز 1672 متر مربع است که با سنگ های مرمر فرش شده است.
در دالان‌های ورودی مسجد جامع عتیق شیراز چندین سنگاب وجود داشته است که همیشه پر آب بوده است.
تا موقع ورود اشخاص به مسجد، ابتدا پای خود را بشویند و وضو بگیرند و پس از آن وارد صحن شوند.

• ضلع شمالی مسجد جامع عتیق شیراز (رو به قبله)

ضلع شمالی مسجد جامع عتیق شیراز دارای دو ورودی است؛ درب شمالی و شمال شرقی.
درب شمالی مسجد جامع عتیق شیراز به درب دوازده امام معروف می باشد و علت نامگذاری آن وجود چهار کتیبه است که اسامی دوازده امام روی آن‌ها نگاشته شده است.
کتیبه‌ای دیگر در بالای آن قرار دارد که مربوط به دوره صفوی و به خط علی جوهری نگاشته شده است.
همچنین در ضلع شمالی مسجد جامع عتیق شیراز، طاق‌نمای بلندی به نام طاق مروارید وجود دارد که سقف آن با آجر، مقرنس‌کاری شده است و دارای دو گلدسته‌ی بلند است.

• ضلع جنوبی مسجد جامع عتیق شیراز (پشت به قبله)

ضلع جنوبی مسجد جامع عتیق شیراز دارای طاق‌نمایی پهن و بلند بوده است.
که در طی سالیان دراز تخریب گردید و در سال 1348 خورشیدی بازسازی شده است.
شبستانی ضلع جنوبی قدیمی است و عرض کمی دارد.
شبستانی ضلع جنوبی دارای سقفی آجری و محرابی زیبایی است.
در کنار محراب این شبستان منبری چوبی با سیزده پله قرار دارد که منبری کهن است.
در سال‌های اخیر، شبستانی جدید در این مسجد ایجاد شده که در ضلع جنوبی قرار دارد.
در تزیین این شبستان از کتیبه‌هایی به خط ثلث و نسخ استفاده شده که آیات قرآن و احادیث نبوی بر آن نگاشته شده است.

عمارت شاپوری شیراز

• ضلع غربی مسجد جامع عتیق شیراز (رو به آفتاب)

درب ورودی حرم آستان مقدس شاهچراغ در ضلع غربی قرار دارد.

• ضلع شرقی مسجد جامع عتیق شیراز (پشت به آفتاب)

طاق‌نمای ضلع شرقی مسجد جامع عتیق شیراز مانند طاق‌نمای ضلع جنوبی، پهن و بلند است.
و در درون آن هشت طاق‌نمای کوچک قرار دارد.
راه‌پله‌ پشت بام مسجد جامع عتیق شیراز نیز در این ضلع قرار گرفته است.
در ضلع شرقی، شبستان مخروبه‌ای وجود دارد که امروزه بدون استفاده باقی مانده است ولی در گذشته‌ محل اقامه‌ی نماز بوده است.

رزرو هتل

بازدیدها: 71